Da li znate koja niška crkva se još zove Crkva Rusalija ili Golema crkva?

Jedna od najstarijih građevina ovog tipa u Srbiji, Hram Svete Trojice ili Latinska crkva, udaljena je svega 10 kilometara od centra Niša i nalazi se na brdu Metoh u blizini sela Gornji Matejevac. Podignuta je u prvoj polovini XI veka  jedna je od retkih, sačuvanih crkava iz vizantijskog perioda.

 Istorijat

O izgradnji Latinske crkve ne postoji puno pisanih izvora, pretpostavlja se da je izgrađena u XI veku kada je Niš, odlukom Cara Vasilija II, postao sedište Episkopije. Pouzdano se zna da su je Srbi koristili u XV veku kada je Niš ušao u sastav despotovine Srbije. O tome svedoče novčići despota Stevana Lazarevića pronađeni u crkvi. Sa dolaskom osmanlijske vlasti u ove krajeve, crkva gubi svoj značaj. U osmanlijskim „defterima“ stoji da su je u XVI i XVII veku koristili trgovci iz Dubrovnika (Latini) koji su je u tom periodu preuredili za svoju službu. Iz tog doba potiče njen naziv – Latinska crkva.

Izgled crkve i unutrašnjost

Latinska crkva sa svojim arhitektonskim oblicima i interesantnom fasadom spada u jednu od najlepših građevina iz vizantijskog perioda. Izgrađena je kao jednobrodna građevina u obliku sažetog, izduženog, upisanog krsta sa kupolom. Fasada je izrađena naizmeničnom upotrebom kamena i opeke, što uz vizantijske motive keramoplastike daje prepoznatljivo obeležje vizantijskog graditeljstva. Sve do 1968. godine crkva je bila u ruševinama, da bi u periodu od 1968. do 1974. godine bila izvršena potpuna restauracija od strane Zavoda za zaštitu spomenika. Kao najstariji sakralni objekat u Nišu i okolini crkva Svete Trojice nalazi se na spisku Republike Srbije kao kulturno dobro od izuzetnog značaja.

Interesantne činjenice

Iako je u narodu najviše poznata pod nazivom Latinska Crkva, postoje još dva naziva koja se vezuju za nju – Crkva Rusalija i Golema crkva.

Rusalija (Rozalija) zbog praznika ruža iz doba antičkog Rima koji se kasnije preneo na hrišćanstvo. Hrišćani su vremenom taj praznik poistovetili sa Duhovima (Svetom Trojicom).

Golema crkva, zbog nadmorske visine na kojoj se sama građevina nalazi, sa koje se pruža predivan pogled na okolna naseljena mesta i prirodu.

Oko crkve se nalazi i antička nekropola, postoji nekoliko grobnica u kojima su pronađeni skeleti hrišćana koji su tu sahranjeni.

Meštani sela Gornji Matejevac redovno obilaze crkvu, a ukoliko se nađete u blizini preporučujemo to i Vama.

Dragi čitaoci, ako želite da budete u toku i saznate prvi najnovije vesti iz Niša, preuzmite aplikaciju Niške Vesti za Android ili iPhone.