Osmanlije su voleli da u okolini svojih domova imaju tekuću vodu pa su težili da ih grade u blizini potoka, reka ili rečica, a ako za to nije bilo mogućnosti u blizini česama. Niš je u njihovo vreme bio ispresecan kanalima i jendecima koje su Turci prokopali koristeći raju kao radnu snagu. Jedan od kanala dobijao je vodu iz Nišave dok su ostala tri koristila snagu izvora koji se nalazio na Čairu.
Pored svoje ekonomske uloge ovi kanali su imali ulogu neke vrste reduta koji su služili za obezbeđenje gradskog područja od ulaska nepoželjnih naročito u period ustanaka. Mreža kanala je bila povezana i sva voda koja je u njima cirkulisala na kraju je završavala u koritu Nišave. Svi kanali imali su određenu dubinu i širinu koje nisu bile zanemarljive. U današnje vreme mogla bi se uporediti sa gradskim koritom Gabrovačke reke. Preko ovih jendeka pravljeni su prelazi sa mostom koji su ujedno predstavljali i jedine ,,kapije,, kroz koje se moglo stupiti u grad ili iz njega izaći. Kapije su bile obezbeđene stražarima danonoćno a njihov broj je zavisio od okolnosti i situacija u kojima se Carstvo na ovim prostorima nalazilo.
Pri kraju turske vladavine postojale su četiri kapije Niša:
I-Stambol kapija, nalazila se na mestu gde se danas spajaju ulice Voždova, bul. Zorana Đinđića i Vojvode Mišića, odnosno raskrsnica koja je kasnije dobila popularan naziv ,,Crveni pevac,,.
II-Leskovačka kapija koja se nalazila na kraju ulice Borisa Kidriča na mestu popularno nazvanom ,,Pirotska rampa,,.
III-Svetonikolska ili Palilulska kapija bila je smeštena na mestu gde se sada nalazi Paliluska rampa ispod crkve Sv.Nikole.
IV-Žožina kapija se nalazila negde na potezu oko železničke stanice.
Kapije su sa padanjem noći zatvarane i niko nije mogao ući ili izaći iz grada osim ako nije imao posebnu dozvolu izdatu od turskih vlasti. Slobodan prolaz su imale samo turske policijske ili vojne vlasti. Pored postojećih stražara kod kapija su sa svake strane bili postavljeni topovi sa posadom. Tokom dana straža je kontrolisala putnike I pridošlice, a nejveća pažnja je obraćana na strance koji su dolazili u grad. Ovakve kapije nisu postojale u naseljima Beograd mala I Jagodin mala jer su svi koji su pristizali u Niš beogradskim (Cargradskim) drumom morali proći kapije na tvrđavi. Isto je važilo i za putnike koji su dolazili ili odlazili Vidinskim-Negotinskim drumom.
Autor: Vladan Ž.Stojiljković
Dragi čitaoci, ako želite da budete u toku i saznate prvi najnovije vesti iz Niša, preuzmite aplikaciju Niške Vesti za Android ili iPhone.
