Manastir Sveti Roman jedan je od najstarijih manastira u Srbiji. Posvećen je Blagovestima Presvete Bogorodice i smešten je u prelepom šumovitom okruženju na desnoj obali Južne Morave.
Položaj i saobraćajna povezanost
Manastir se nalazi u ataru sela Praskavce, u opštini Ražanj.
Udaljen je od Niša 56 km i do njega možete stići auto putem E-75 , isključiti se kod izlaza za Aleksinačke Rudnike i nastaviti starim lokalnim putevima R-214 i R-221 koji od Aleksinca vode ka Ribarskoj banji i Kruševcu.
Ukoliko dolazite iz pravca Beograda najbolje je da se sa auto puta E-75 isključite kod Ražnja i da nastavite lokalnim putem R-221 preko Deligrada, sela Jasenje do sela Đunis.
Iz kojeg god pravca da dolazite, na samom izlazu iz sela Praskovče skrenite desno pre mosta preko Morave. Nakon jednog kilometra stižete do manastira. Manastir je jasno označen turističkom signalizacijom.
Geografske koordinate: 43o37’26” SGŠ, 21o31’35 IGD
Istorijat
Manastir Sveti Roman je jedan od retkih, sačuvanih manastira u Srbiji koji datiraju iz XI veka. Prvi zapis o njemu nalazi se u hrisovulji (povelji) vizantijskog cara Vasilija II iz 1019. godine, što potvrđuje činjenicu da je izgrađen u prednemanjićkom periodu.
Nastanak manastira vezuje se za monaha Romana Sinaita kasnije proglašenog za sveca. Nakon njegove smrti u X veku počinju da se šire priče vezane za čudesna isceljenja koja su se događala u blizini njegovog groba. Vrlo brzo na tom mestu podignuta je crkva, a potom i manastir posvećen Svetom Romanu. Mošti ovog svetitelja se i danas čuvaju u kapeli u manastirskom kompleksu.
O značaju i dobrom materijalnom stanju manastira svedoči činjenica da nije obnavljan kroz čitav nemanjićki period. Kada je Kruševac u XIV veku postao prestonica Srbije, knez Lazar Hrebeljanović odlučio je da obnovi manastir. U jednom periodu u njemu je boravila konjička garda kneza Lazara nekoliko godina pre Kosovskog boja. Nakon Kosovskog boja 1389. godine, manastir je više puta pljačkan, paljen i rušen, ali i brzo obnavljan. Najveća stradanja doživeo je u XVI veku za vreme austrijsko-turskog rata kada je srušen do temelja. U Hilandarskoj povelji iz 1831. godine pominje se kao mesto u kome su monasi brinuli o duševnim bolesnicima. Veruje se mnogi bolesnici zahvaljujući blizini groba Svetog Romana i molitvama monaha potpuno zdravi otišli kućama. Za vreme Prvog svetskog rata, blagoslovom vladike Dositeja, u manastiru je osnovan centar za zbrinjavanje ratne siročadi. O deci su se brinuli monasi i lekari ruskih vojnih misija.
Izgled crkve i unutrašnjost
Nakon više rušenja i obnavljanja, 1795. godine manastirska crkva je potpuno završena. Novi živopis naslikan je 1796. godine i rad je nepoznatih zografa moravske škole. U jednom delu crkve sačuvani su ostaci freske “Povorka arhijereja”, koja predstavlja stariji sloj živopisa. Tokom 1938. godine akademski slikar iz Beograda, Nemanja Brkić oslikao je grobnicu svetog Romana.
U manastirskoj porti 1852. godine, zahvaljujući zalaganju arhimandrita Save Petrovića podignut je veliki zvonik. Zvonik je visok 12 metara i predstavlja jedinstvenu građevinu od kamena na tri nivoa.
Do 2002. godine manastir Sveti Roman je bio ženski manastir sa samo nekoliko monahinja. Od 4. avgusta 2012. godine, uz blagoslov episkopa niškog Jovana Purića, manastir je preobražen u muški.
Interesantne činjenice
- Postoje dve pretpostavke o poreklu Romana Sinaita, jedna je da je bio sinajski monah koji je sa Svete Gore došao u Srbiju, a druga da je kao učenik svetog Klimenta Ohridskog došao u Srbiju da bi lokalnom stanoviništvu propovedao hrišćanstvo na slovenskom jeziku.
- Manastir je bio privremeno počivalište grofa Nikolaja Rajevskog, ruskog plemića koji je 1876. godine kao dobrovoljac u srpskoj vojsci poginuo u Gornjem Adrovcu kraj Aleksinca. Narodna legenda kaže da je samo nekoliko minuta pre pogibije Rajevski ručao, pio vino i polazeći na položaj rekao: “Ako poginem, srce mi ostavite u Srbiji, a telo prenesite u Rusiju”. Danas u porti crkve postoji grobno mesto sa njegovim srcem koje je ostalo ovde dok je telo ubrzo bilo odneto u Beograd pa u Ukrajinu.
- Službe u manastiru se održavaju nedeljom i praznikom, a često se u manstiru čitaju molebani za ozdravljenje, naročito kad su duševne bolesti u pitanju, jer ima mnogo onih koji veruju u izlečenje koje donose molitve iz ovog manastira.
Dragi čitaoci, ako želite da budete u toku i saznate prvi najnovije vesti iz Niša, preuzmite aplikaciju Niške Vesti za Android ili iPhone.
