ČETIRI OCILA na kružnom toku na ulazu u Niš

Na kružnom toku, na samom ulazu u Niš, na raskrsnici Bulevara Nikole Tesle i Heroja sa Кošara, najpre se zavijorila srpska zastava, a sada se tu nalaze i simboli grba Srbije, četiri ocila. Prema najavama gradonačelnice Niša, ovaj kružni tok će uskoro biti završen, a povezivaće Bulevar heroja sa Košara, sa novim Somborskim bulevarom.

„U središtu kružnog toka nalaze se simboli Srbije i našeg identiteta, 4S, sa porukom da samo slogom možemo da odgovorimo svim izazovima i sačuvamo ono najvrednije, slobodu i suverenitet. Veličanstvena zastava Srbije vijoriće se sa jarbola kao simbol snage i jedinstva. Gradimo za budućnost ali ne zaboravljamo ni svoju istoriju i korene“, napisala je gradonačelnica Niša, Dragana Sotirovski na svom zvaničnom Fejsbuk nalogu.

Šta znače 4 slova „S“ na grbu Srbije?

Sadašnji grb Srbije je skoro istovetan grbu kraljevine Srbije koji je počeo da se upotrebljava 1882. godine i koji je rešenje austrijskog heraldičara Ernsta Krala. Taj grb je uredio Stojan Novaković, koji je po prvi put postavio manji grb sa krstom i ocilima na grudi dvoglavog orla. Na njemu su prikazani dvoglavi orao Nemanjića koji nosi manji crveni štit sa krstom i četiri ognjila, te zlatni ljiljani (krinovi), na velikom crvenom štitu krunisanom kraljevskom krunom i ogrnut u plašt od velike lasice, takođe krunisan istom krunom.

Četiri slova „S“ su čest motiv u istoriji srpske heraldike. Kao i dvoglavi orao, preuzeta su iz Vizantije, a na našim prostorima su ga prvi na svom grbu nosili Mrnjavčevići.

Najstariji sačuvani istorijski izvor krsta sa četiri ocila je „Dečanski polijelej”, koji je poklonio kralj Stefan Uroš II Milutin manastiru Prohor Pčinjski, u kome se sada čuva.

Stojan Novaković tvrdi da je upotreba ocila, kao državnog simbola, počela 1397. godine, za vreme vladavine Stefana Lazarevića. Verovatno je izveden iz „Dečanskog polijeleja”. Srpski istoričar Stanoje Stanojević tvrdi da su ocila u upotrebu ušla 1345. godine, za vrijeme krunisanja Dušana Silnog za cara. U srednjem veku, u Srbije je bio u upotrebi i „grčki stil”, sa zatvorenim ocilima (Β, β), i „srpski stil”, sa otvorenim ocilima (S).

Na srpski grb ocila je stavio despot Stefan Lazarević, nakon što je postao vizantijski vazal 1402. godine. Na grbu obnovljene Vizantije nalazila su se četiri slova „β“ koja imaju identičan oblik sa ćiriličnom slovu „V“. Reč je o akronimu motoa dinastije Paleolog, odnosno krilatice Vizantije, koji je opet prerađen iz vremena rimske iperije: „Car Careva, Caruje nad Carevima“.

U starom Rimu se mislilo na titulu Cezara koju je kao titulu ustoličio imperator Oktavijan Avgust, koji je posle smrti izjednačavan sa božanstvom, a kasnije se, pod vladavinom Konstantina geslo promenilo i odnosi se na Isusa Hristosa – cara nebeskog, koji caruje nad svim carevima sveta.

Despot Stefan je uveo varijaciju ovog grba i umesto četiri „β“ stavio četiri „S“. Vizuelno su izgledala gotovo identično, a reč je bila o početnim slovima imena Srba. Posle srpskih srednjovekovnih vladara taj grb je preuzeo 1838. godine Miloš Obrenović i on od tada čini neodvojivi deo srpskog identiteta.

Ipak, značenje „Samo sloga Srbina spasava“ koje je postalo i nezvanični moto srpskog naroda došlo je tek mnogo kasnije.

Dragi čitaoci, ako želite da budete u toku i saznate prvi najnovije vesti iz Niša, preuzmite aplikaciju Niške Vesti za Android ili iPhone.