Hodočašće kralja Milana na izložbi u Galeriji Sinagoga

Autori izložbe, Snežana Cvetković, muzejska savetnica muzeja u Smederevu i Dejan Vukelić, master istoričar umetnosti i stručni savetnik Matematičkog instituta Srpske akademije nauke i umetnosti, istakli su da izložba donosi jedan drugačiji i autentičan pogled na život kralja Milana Obrenovića.

Cvetković je kazala da je kralj Milan na dug, hodočasnički put u Jerusalim krenuo neposredno nakon abdikacije 1889. godine, a njegov saputnik na putovanju bio je ađutant Mihajlo Rašić,

“Rašić je je pomno beležio čitav tok putovanja i dve godine po povratku u Srbiju objavio putopise u dve sveske. Ti putopisi nisu dovoljno poznati, niti korišćeni u našoj istoriografiji, pa nam je bila želja da izložbom oživimo i putopis i sadržaj koji nam on nudi”, objasnila je Cvetković.

Na izložbi su, kazala je, koristili citate iz Rašićeve knjige i nekoliko sačuvanih fotografija sa samog putovanja koje se čuvaju u muzejskim zbirkama beogradskih muzeja. Prema njenim rečima, tokom putovanja kralj pokazao kao vrstan kolekcionar i predmete koje je kupovao doneo je u Beograd i opremio Arapski salon.

“S obzirom da je to istorijsko nasleđe razgrađeno posle 1903. godine potrudili smo se da ovom izložbom rekonstruišemo te prostore koliko je to bilo moguće. Uradili smo dokumentarni film u kome govorimo o putovanju i angažovali slikarku i konzervatorku Snežanu Mijić koja je uradil 3D model Arapskog salona”, istakla je Cvetković.

Mijić je, dodala je Cvetković, uradila i repliku jedne zidne obloge, takozvanog adžami panela koji je krasio zidove Arapskog salona, a koji je kralj Milan kupio na bazaru u Damasku.

“Ono što saznajemo o Milanu Obrenoviću, a nije nam bilo dovoljno poznato, jeste to da je bio posvećen bio i antičkim lokalitetima, pa je putovanje je iskoristio da obiđe i Efes i Balbek, a kruna putovanja je poklonjenje na Hristovom grobu u Jerusalemu i sticanje čina hadžije”, rekla je Cvetković.

Kralj Milan Obrenović, dodala je, prvi novovekovni pravoslavni kralj koji se poklonio na Hristovom grobu. Dejan Vukelić, master istoričar umetnosti i stručni savetnik Matematičkog instituta Srpske akademije nauke i umetnosti rekao je da su izložbom prvenstveno hteli da daju zamajac obnovi sećanja na prvog srpskog modernog kralja novovekovne Srbije.

„On je decenijama bio nipodaštava, ali njegove zasluge su minimizirane do nivoa istorijske fusnote, a njegove zasluge su zaista značajne i ne male“, istakao je Vukelić.

Kralj Milan Obrenović, podsetio je Vukelić, zaslužan je za teritorijalno proširenje Srbije na četiri južne sprske pokrajine, za uvođenje železnice, osnivanje značajnih institucia kao što je Srpska kraljevska akademija, brojne vojne reforme, a on je i vlada vladar za vreme čijeg mandata je Srbija izdejstvovala status samostalne, nezavisne kneževine potvrđene na Berlinskom kongresu 1878. godine.

„To je vladar koji se prvi u modernom periodu ovenčao kraljevskim vencem, vratio je status Kraljevine Srbije, od čega su koristi imali i Karađorđevići. Istoriografija je bila prilično nepravedna prema njemu“, istakao je Vukelić.

Na žalost, dodao je, nakon Majskog prevrata i svrgnuća dinastije Obrenović njihovi predmeti su podelili sudbinu vladara.

„Usledile su velike aukcije, na jednoj od njih u Beču 1905. godine dobar deo predmeta koje je kralj doneo sa putovanja je otuđen. Delovi Arapskog salona se nalaze u današnjoj Slovačkoj“, izjavio je Vukelić. Prema njegovim rečima, možda najubedljiviji trag sa hadžiluka 1889. godine je takozvana Rašićeva šara.

„Kraljev ađutant Mihajlo Rašić, doneo je jedan ćilim i dao ga tkaljama u Pirotu kao motiv. To je postao jedan od omiljenih motiva u pirotskom ćilimarstvu“, izjavio je Vukelić. Izložba „Put na istok“ biće otvorena u Galeriji Sinagoga niškog Narodnog muzeja do 3. oktobra.

Dragi čitaoci, ako želite da budete u toku i saznate prvi najnovije vesti iz Niša, preuzmite aplikaciju Niške Vesti za Android ili iPhone.