“Pomenutom Tvrđavom dominiraju sa južne strane vinogradska brda, a sa severne strane Vinički vis, tako da se na taj način mogu posmatrati radnje svakog čoveka na bedemima…
Ako bi se napredovalo duž druma od Beograda ka Nišu mogla bi se opsednuti pomenuta Tvrđava oslanjajući se na Vinički vis, sa koga se svaka kuća u Tvrđavi može videti do temelja …. Niški okrug sadrži 100 sela, a u samom Nišu ima nekoliko kola sa konjskom zapregom, čiji je razmak 4 stope i 2 cola. U ovom kraju bi se moglo naći do 1000 kola …..
Niška Tvrđava je podignuta na početku XVIII veka i Franc Pokorni ju je video tek pola veka kasnije. Po njemu nad Tvrđavom dominiraju okolna brda i to je nedostatak ovog velikog i snažnog utvrđenja.
BEOGRADSKA kapija
Utvrđenje Niša odlučeno je Sultanovom poveljom iz 1702. godine, po kojoj je niško naselje trebalo utvrditi kao “prednji bedem Dunava”. Plan utvrđenja načinili su Turci, braća, lagumdžibaša (starešina minera) Mehmed aga i Mustafa aga, koji su došli iz Sofije. Projektom su predvideli da ojačaju staro srednjevekovno utvrđenje i naselje u njemu novim bedemom od opeka i da ga prošire sa još 5 samostalnih bastiona. Dodavanjem bastiona došlo bi do proširenja srednjevekovnog utvrđenja, što bi zahtevalo zatrpavanje starog rova za vodu i kopanje novog.
Predviđeno je, takođe, da se varoš na levoj strani obale utvrdi palisadom. Radove je trebalo da završe za jednu građevinsku godinu, tačnije za 180 radnih dana. Radovi su započeli, ali ne i dovršeni.
STAMBOL kapija
Gubitkom Beograda (1717) u Austro Turskom ratu sedište pašaluka premešteno je u Niš. U njemu je već 1718. godine bilo oko 14.000 turskih vojnika.
Za njihov smeštaj izgrađeno je te godine novo utvrđenje, Hisar. Bedemi ovog utvrđenja, načinjeni od zemlje, opkoljavali su srednjevekovno utvrđenje i čitavu sadašnju Beograd malu. za razliku od nedovršenog projekta iz 1702. godine, Hisar je bio većih dimenzija i imao izgled trougla. Bedem je imao 7 bastiona, a uz bedem prokopan rov za vodu iz Nišave, širine 3,50 metara. Hisar je imao tri kapije: Stambol i Vidin ka Nišavi i Beogradsku na zapadu. Istočno od Stambol kapije, ka Nišavi, nalazila se Su ili Vodena kapija, koja je povezivala tajni prolaz u slučaju opasnosti. Varoš na levoj obali zaštićen je zemljanim grudobranom i jarkom, povezanim sa Nišavom.
Izgled Hisara, sa rovom oko varoši, sačuvan je ta tzv. italijanskom planu, koji skicirao oficir za snimanje gradova iz austrijskog poslanstva Huga Virmonta, boraveći u Nišu juna 1719. godine.
VIDIN kapija
Iz knjige “Stari zapisi o Nišu”
Borislav Andrejević
ODLOMAK IZ KNJIGE
“Zemlja najlepše patnje”
Milan Novaković
Dragi čitaoci, ako želite da budete u toku i saznate prvi najnovije vesti iz Niša, preuzmite aplikaciju Niške Vesti za Android ili iPhone.
