Izložba “Hvala pčelama” od danas u Galeriji Sinagoga. Izložbu zajednički organizuju Narodni muzej Niš i Narodni muzej Кraljevo. Povod izložbe je pčetak obeležavanja značajnog jubileja -100 godina organizovanog pčelarenja, kada je u Nišu 1919. godine formirana Okružna pčelarska podružina za čitav niški kraj.
Dugu tradiciju pčelarenja u niškom kraju potvrđuje i podatak iz 1895. godine kada je izbrojano 1.897 vršakara ( košnica ).
Posetioci će na izložbi moći da vide istoriju pčelarstva od najstarijeg perioda pa sve do danas.
“Narodni muzej Niš je prepoznao značaj ove izložbe tim pre što je danas niški region nosilac razvoja pčelarstva u Srbiji. Ono što povezuje Kraljevo i Niš je Nišlija Mihajlo Trajković, koji je u periodu između dva svetska rata pokrenuo časopis “Najracionalnije pčelarstvo”. Ukupno je štampano 20 brojeva tog časopisa. Trajković je proizvodio i košnice koje su bile dosta savremene za taj period. Sredinom 1941. godine zbog posla u fabrici vagona, preselio se u Kraljevo, ali je nažalost, već u oktobru streljan kao jedan od 2.000 civila”, otkriva autor izložbe Mirjana Savić kustos istoričara Narodnog muzeja Kraljevo. 
Sa istorijskog aspekta izložba se razlikuje u određenim segmentima u odnosu na onu koja je premijerno prikazana u Kraljevu oktobra prošle godine.
“Ovo je treće gostovanje izložbe i svaka se razlikuje po specifičnostima autentičnim za mesto gde je predstavljena. Premijerno je za izložbu u Nišu urađen i plakat iz 1934. godine iz Arhiva Srbije gde je bio Sveslovenski pčelarski Kongres, sadrži i segment o proti Stevanu Dimitrijeviću koji je pčelarstvu podučavao i Nikolaja Velimirovića”, navodi autorka izložbe.
Izložba ilusturuje razvoj pčelarstva u naseljima u kojima je postojala pčelarska proizvodnja, najznačajnijim pčelarima u različitim istorijskim epohama, o prelasku sa stublina i vršakara na košnice sa pokretnim saćem, o vrstama pčelarskih proizvoda, udruživanju i obrazovanju pčelara, tehnološkim novinama koje se u pčelarstvu uvode krajem 19. i tokom 20. veka, o stručnim časopisima iz oblasti pčelarstva itd. Do sada je izložbu koja je predstavljena u Kraljevu, Aleksincu i Gornjem Milanovcu videlo više od pet hiljada ljudi.
Do sredine 20. veka poljoprivreda je bila osnovna grana srpske privrede, a pčelarstvo bitna grana poljoprivrede na području Srbije. Istorijski izvori ukazuju da je proizvodnja voska i meda bila deo svakodnevice seljaka još od srednjeg veka.
“Pčelarenje na našim prostorima započelo je u vreme primanja hrišćanstva. Svi Nemanjići su blagonaklono gledali na ovu granu poljoprivrede i stimulisali su njen razvoj, čak su tadašnjim uljarima (pčelarima) poklanjali imanja sa pčelama i njihovim porodicama. O tome svedoče podaci iz 1196. godine o manastiru Studenica koji je u to vreme imao dosta košnica koje su čuvane u selu Savovu. Imajući u vidu da se vosak dosta koristio u bogoslužbene svrhe, manastiri su bili glavni nosioci pčelarskog posla, čak su bili u obavezi da vladarima daju svaku desetu košnicu, takozvani desetak. U vreme Turaka, na osnovu sačuvanih podataka iz turskih teftera, selo Kurilovo je imalo 31 domaćinstvo, a davalo je desetak u košnicama 85, što dokazuje da je u selu u to vreme bilo 850 košnica, što je danas skoro nezamislivo“, navodi Mirjana.
Pčelarstvo je deo našeg identiteta. Postoje istorijski zapisi da su se na ovim prostorima još u 4. veku Sloveni bavili pčelarenjem, na primitivan način. Čak je Viljem Tirski, katolički nadbiskup, kad je prolazio kroz naše krajeve zapisao da su ga kao gosta najčešće služili medovinom. Vosak je bio značajniji proizvod od meda i glavni izvozni artikl Srbije u srednjem veku, odmah posle rudarskih proizvoda. Izvoz voska i drugih proizvoda iz Srbije su obavljali dubrovački karavani. Vosak je, osim za izradu sveća, korišćen je za podmazivanje dubrovačkih galija, kao i u medicinske svrhe.
Pčelarstvo se pojavilo, kad i biljke cvetnice. Najstariji fosil pčele star je 100 miliona godina i nađen je u Burmi, Međutim, arheološki lokaliteti na teritoriji Srbije, takođe, svedoče o dugoj tradiciji pčelarenja ili bar trgovinom pčelinjih proizvoda kod nas. U blizini Čačka nađeni privesci u obliku pčela iz šestog veka, dok su na lokalitetu Nova Božurna kod Prokuplja nađeni zlatni privesci sa likom pčele. Datiraju iz drugog ili trećeg veka i čuvaju se u Narodnom muzeju Niš.
Izložba “Hvala pčelama” u Galeriji Sinagoga biće otvorena do 20. marta, a posetioci će osim ponedeljkom, moći da je pogledaju svakog radnog dana od 10 do 16 sati, vikendom od 10 do 15 sati. Ulaz je slobodan.
Dragi čitaoci, ako želite da budete u toku i saznate prvi najnovije vesti iz Niša, preuzmite aplikaciju Niške Vesti za Android ili iPhone.
