Spomenik čuvenom crnogorskom junaku koji je živeo i sahranjen u Nišu biće saniran

Staro groblje u Nišu nedavno je očišćeno, a sa čišćenjem su i mnogi spomenici, koji su do nedavno urasli u korovu ugledali svetlost dana. Tako su Nišlije saznale da se na ovom memorijalnom kompleksu nalazi i grob serdara Jola Piletića.

Jole Piletić (Piperi, Crna Gora, 1814. – Niš, 1900.) je bio je serdar, junak iz crnogorske bitke na Grahovcu 1858. i u crnogorsko-turskom ratu za nezavisnost 1878. Nakon što se 1880. godine sukobio sa knezom Nikolom, napušta Crnu Goru i seli se u Niš. Udruženje Crnogoraca jugoistočne Srbije povodom 120 godina od smrti čuvenog junaka, koji je poslednje dve decenije života proveo u Nišu pokrenulo je inicijativu da se spomenik nad grobom obnovi, kako bi se na dostojanstven način sačuvalo sećanje na jednog od najpopularnijih crnogorskih junaka i vojskovođa čije su čojstvo i junaštvo opevani i u brojnim pesmama.

Miloš Paović, predsednik Udruženja rekao je da bi se sanacijom spomenika ukazalo na veli istorijski doprinos Piletića, koji je i svojevrsni simbol crnogorskih iseljenika na jugu Srbije. Od srpske vlade Jole Piletić dobio je kuću, imanje i penziju. U srpsko-bugarskom ratu 1885. serdar Jole učestvovao je kao dobrovoljac, zajedno sa Nikolom Rašićem. Nakon smrti sahranjen je, uz najveće počasti, na Starom niškom groblju.

“Spomenik nije odoleo vremenu, loše je održavan i u lošem je stanju. Prema analizi stručnjaka, potrebni su obimni sanacioni radovi. On je i pod zaštitom, pa nam je Zavod za zaštitu spomenika kulture grada Niša izdao uslove za obavljanje sanacije. To podrazumeva da će spomenik dobiti izgled što sličniji prvobitnom iz perioda kada je nastao. Ideja našeg udruženja je da sanacijom spomenika podsetimo na lik i delo serdar Jola, istaknemo njegov značaj i podsetimo na zajedničku borbu crnogorskog i srpskog naroda za slobodu”, rekao je Paović.

Elaborat sanacionih radova uradila je Arhitektonska agencija. To rešenje potrebno je da odobri Zavod za zaštitu spomenika. Nakon toga sledi pribavljanje svih potrebnih dozvola i sami radovi. Vrednost radova biće između 1.5000 i 2.000 evra. Paović kaže da će kompletna sanacija spomenika biti obavljena do proleća.

Serdar Jole Piletić je dao veliki doprinos u borbi za slobodu Crne Gore, ali i za stvaranje građanskog društva u tek oslobođenom Nišu, od 1879. do smrti.

“On je bio veliki junak, heroj sa Vučjeg Dola, ali i lični prijatelj kralja Milana Obrenovića i jedan od najvećih poznavalaca običajnog prava. Poštovan je i danas među pripadnicima dva bratska naroda, a Crnogorci koji žive sada na jugu Srbije, doživljavaju ga kao svojevrsni simbol svih iseljenika iz Crne Gore, koji su nakon Berlinskog kongresa naselili opustele krajeve prema Turskoj (Kosovu). Pradedovi većine nas su tada postali čuveni Krstaši u Topličkom i Jablaničkom okrugu i bili na braniku Srbije, ali učestvovali i u svim kasnijim oslobodilačkim ratovima koje je vodila Srbija. Serdar Jole je bio najpoštovaniji među njima”, rekao je Paović.

Preci većine Crnogoraca, koji danas žive na teritoriji jugoistočne Srbije, došli su u ove krajeve upravo u tom dvadesetogodišnjem periodu kad je on živeo u Nišu. Bio je jedan od najpoštovanijih ljudi u tek oslobođenom gradu i imao je stalan termin za prijem u niškom kraljevom dvoru.

Jole Piletić rođen je u Piperima 1814. godine, a od svoje 12. godine, pa sve do 1878. godine, učestvovao je u svim značajnijim bojevima za slobodu Crne Gore. Bio je nosilac najvećih ruskih, crnogorskih i srpskih odlikovanja, a u bici na Vučjem Dolu zarobio je Omer-pašu. Pola veka je verno služio crnogorskim vladarima iz dinastije Petrović – Njegošu, knjazu Danilu i knjazu Nikoli, s kojim je došao u sukob, pa je 1879. godine napustio Crnu Goru i odselio u Niš. Živeo je u naselju Palilula, a tu pored njega su se naselili i drugi viđeniji Crnogorci, te su Nišlije taj deo grada nazvali “Crnogorsko naselje”.

Umro je u Nišu 5. januara 1900. godine. Njegova snaha Marija je kasnije na Starom niškom groblju podgla lep spomenik svom slavnom svekru, svom suprugu, Jolevom sinu Miroslavu, i sebi.

Dragi čitaoci, ako želite da budete u toku i saznate prvi najnovije vesti iz Niša, preuzmite aplikaciju Niške Vesti za Android ili iPhone.