Četiri kapije Niške tvrđave, svaka priča svoju priču (VIDEO)

Niška tvrđava ispisuje bogatu prošlost Niša od antičkog doba do današnjih dana. Aprila 1979. godine proglašena je za kulturno dobro od velikog značaja. Osim što je sama vredno kulturno-istorijsko delo, u njoj su i brojne druge ustanove kulture, vredni spomenici i ostaci prošlosti. Niška Tvrđava je, sa beogradskom, predstavljala najsnažnije tursko utvrđenje u graničnoj oblasti carstva.

Tvrđava ima četiri glavne i četiri manje, takozvane poterne kapije. Glavne su: Stambol kapija, koja se još naziva i Carigradska, Glavna, Južna i Ulazna, potom, Beogradska, Vinik kapija (Severna, Vidinska) i Jugoistočna (Pašina, Sofijska, Jagodinmalska). Poterne kapije raspoređene su između Beogradske i Vinik kapije, a jedna od poternih (u severnom delu bedema, zapadno od Vinik kapije) prozvana je kasnije kapijom smrti. Naime, posle Topličkog ustanka 1917. godine, Bugari su kroz nju odvodili zarobljene ustanike i rodoljube i streljali ih u rovu iza Tvrđave. Kroz ovu kapiju je idući na put bez povratka prošlo više stotina Srba.

Kada je ovaj značajan kulturno istorijski objekat završen 1723. organizovana je svečanost i tada je postavljena tabla iznad glavne kapije na arapskom jeziku. Ona svedoči da je upravo zahvaljujući tvrđavi, Sultan Ahmet Drugi načinio Niš najtvrđim gradom.

„Car, koji je veličanstven kao Aleksandar, car koji je slavan kao Darije, jeste sultan sultana svetlih Ahmet Han. On načini grad niški po Aleksandrovoj sistemi i stavi dušmaninu gvozdenu prečagu na put. On namesti ovom gradu gvozdene kapije i pozavideše ovom gradu i Rodos i Кandija. Na zidovima gradskim sagradi kule i bedeme mu podiže do svoda nebeskoga. On je već sve uredio. Visina kula ovih ne može se dogledati i u rovovima gradskim načinio je kladenac na kom se svet ogleda. Кapije, zidine i tabije utvrdio je.

Svaki zid i svaka kula stoji kao nakostrešen lav. Juriš kapija pretvori se u izlazak vojničkih džinova. Кroz nju dolazi vojska gradu u pomoć. Svaka kula dostiže najviše svodove. Pre godinu dana dovrši se gradska kapija i na njoj se podiže svod. U celoj carevini posta ova kapija najjača zaštita i sultan Ahmet III (1702 — 1730) načini niški grad najtvrđim gradom 1723. godine.“

Stambol kapija

Glavna kapija tvrđave zove se Stambol kapija i kako je od nje vodio drum u pravcu Istanbula (Stambola), po tome je dobila i naziv. Završetak radova na izgradnji sadađnje tvrđave obeležen je postavljanjem ploče sa zapisom na Stambol kapiji, juna 1723. godine.

Ispred Stambol kapije, u koritu reke Nišave, nađena je bronzana statua Jupitera, a prilikom gradnje starog mosta nađena je bronzana glava Кonstantina velikog.

Beogradska kapija

Кapija je smeštena sa zapadne strane bedema tvrđave u pravcu puta koji je vodio prema Beogradu. Smatra se da je ovo najlepša kapija tvrđave, ali danas nije u funkciji.

Pored Beogradske kapije u unutrašnjem delu bedema, poređane su u nizu niše (svodne prostorije), koji su adaptirane za različite trgovačko-ugostiteljsko turističke sadržaje.

Vidin kapija

Severna kapija niške tvrđave zvala se Vidin kapija i nalazila se pored današnje kapije za prolaz automobila. Ime je dobila po pravcu puta koji vodi na sever, ka Vidinu. Кapija ima četiri bočne prostorije koje su služile za smeštaj straže. Današnji ostaci Vidin kapije nisu prezentovani i prepušteni su zubu vremena.

Niška tvrđava predstavlja kompleksni spomenik kulture i najmonumentalniju urbanističku dominantu centralnog područja grada Niša. Ona se nalazi na teritoriji Gradske opštine Crveni krst i predstavlja najposećenije turističkog mesto ovog dela Srbije.

_________________________________________________________________________________________________

Tekst je nastao kao sastavni deo projekta „Priče iz Crvenog krsta“ koji je odobren od GO Crveni krst na Konkusu za podršku medijskih projekata u 2021. godini. Stavovi izneti u medijskom sadržaju ne predstavljaju nužno stavove sufinansijera.

Dragi čitaoci, ako želite da budete u toku i saznate prvi najnovije vesti iz Niša, preuzmite aplikaciju Niške Vesti za Android ili iPhone.