U ponedeljak, 16. januara u 18 sati u Galeriji Sinagoga (Davidova 2) otvara se izložba „Beogradski atlas Jovana Cvijića“. Realizovana je i premijerno postavljena u Galeriji SANU u Beogradu, novembra 2015. godine, povodom 150 godina od Cvijićevog rođenja. Autor izložbe je Tatjana Korićanac, kustos Muzeja grada Beograda i Muzeja Jovana Cvijića. Na otvaranju izložbe govoriće predsednik SANU akademik Vladimir Kostić.
KO JE JOVAN CVIJIĆ
Jovan Cvijić je rođen 11. oktobra (29. septembra po julijanskom kalendaru) 1865. godine u Loznici u porodici Cvijića, ogranka Spasojevića iz pivskog plemena. Otac mu se zvao Todor Cvijić. Poreklom je bio Hercegovac, odnosno Crnogorac iz oblasti Stara Hercegovina, iz plemena Pivljana, i bavio se trgovinom.
Njegov otac, a Jovanov deda, bio je Živko Cvijić, predsednik lozničke skupštine i poznati mačvanski Obrenovićevac. Kako je bio na strani tzv. „katana“ u vreme katanske bune protivnika ustavobranitelja 1844. godine, kažnjen je šibanjem posle uspešne akcije Tome Vučića Perišića, nakon čega je umro još mlad. Njegov otac, a Jovanov pradeda, Cvijo Spasojević, bio je rodonačelnik Cvijića.
Cvijo je bio poznati hajdučki harambaša u tom delu Stare Hercegovine. Borio se protiv Osmanlija Prvog srpskog ustanka, a nakon njegove propasti 1813. godine, preselio se u Loznicu, gde je kod šanca i crkve sagradio kuću hercegovačkog tipa na dva sprata i otvorio dućan, započinjući trgovačku karijeru novoosnovane familije.
Cvijićev otac Todor (umro 1900.) se u početku i sam bavio trgovinom, ali kako mu to nije išlo za rukom, zaposlio se u opštini kao pisar i delovođa. Majka Jovanova, Marija (rođena Avramović), bila je iz ugledne porodice iz mesta Korenita, sela u oblasti Jadar koje se nalazi nedaleko od manastira Tronoša i Tršića, rodnog sela Vuka Karadžića.
Osim Jovana, Todor i Marija imali su sina Živka i tri kćeri, Milevu, udatu za Vladimira, sarača, Nadu, udatu za Dragutina Babića okružnog blagajnika, kasnijeg načelnika ministarstva finansija.
Cvijić je često govorio da je u detinjstvu na njegovo duhovno obrazovanje najviše uticala majka i uopšte majčina porodica, mirna, staložena i domaćinska, dok je o ocu i očevoj porodici pisao sa dosta manje emocija. Ipak, Cvijić je u svom naučno-istraživačkom radu o narodnoj psihologiji imao pohvalne reči za dinarski etnički tip i karakter, kome upravo i pripada njegov otac.
Naukom se počeo baviti još kao student Velike škole i tada je nastao njegov rad “Prilog geografskoj terminologiji našoj”, a nastavio kao srednjoškolski profesor i bečki student proučavajući kraške pojave u istočnoj Srbiji, Istri i Jadranskom primorju. Na osnovu tih proučavanja napisao je više radova kao i svoju doktorsku disertaciju. Čitav život posvetio je proučavanju Srbije i Balkanskog poluostrva putujući skoro svake godine po Balkanu.
Prvi njegovi objavljeni radovi:
1889. „Ka poznavanju krša Istočne Srbije“;
1891. „Prekonoška pećina“;
1893. „Geografska ispitivanja oblasti Kučaja“;
1893. „Pećine i podzemna hidrografija u Istočnoj Srbiji“;
1895. „Karst, geografska monografija“;
1896. „Izvori, tresave i vodopadi u Istočnoj Srbiji“.
Sva ova dela bavila su se problematikom u Istočnoj Srbiji.
Kao zreo i iskusan naučnik napisao je:
1922. „Đerdapske terase“;
1925. „Karst i čovek“;
1925. „Karst i srpske narodne pripovetke“.
Tokom života, odnosno za preko trideset godina intenzivnog naučnog rada, objavio je par stotina naučnih radova. Jedno od najvažnijih dela je „Balkansko poluostrvo“.
Umro je u 62. godini 16. januara 1927. u Beogradu a sahranjen je na Novom groblju. Svoje imanje zaveštao je i ostavio Srpskom geografskom društvu.
BEOGRADSKI ATLAS JOVANA CVIJIĆA
Ceo projekat obeležavanja jubileja rođenja naučnika, autora brojnih studija i monografija iz oblasti geografije, geomorfologije, antropologije, koji je obuhvatio međunarodni simpozijum, izdavanje monografije o Jovanu Cvijiću i izložbu, organizovala je Srpska akademija nauka i umetnosti u saradnji sa Geografskim institutom SANU „Jovan Cvijić“ i Muzejem grada Beograda koji brine o Cvijićevoj zaostavštini i njegovoj porodičnoj kući u Beogradu.
Izložbenu postavki čini kompleksan i raznorodan muzejski materijal – eksponati koji su autentični i deo su Legata Jovana Cvijića koji se od 1968. godine nalazi u sastavu Muzeja grada Beograda – rukopisi, prepiska, knjige, fotografije, geografske karte, predmeti primenjene i likovne umetnosti, lićni predmeti, nameštaj, odlikovanja i diplome.
Galerija je otvorena od utorka do petka od 12 do 18 sati, subotom i nedeljom od 10 do 15 časova, ponedeljkom zatvoreno za posetioce, a uzlaz je slobodan.
Lik Jovana Cvijića odštampan je i na novčanici od 500 dinara.
Dragi čitaoci, ako želite da budete u toku i saznate prvi najnovije vesti iz Niša, preuzmite aplikaciju Niške Vesti za Android ili iPhone.
