Vila sa peristilom zauzimala je centralni položaj na Medijani. Smeštena u ravnici, vila je zahvatala 6.000m2 (98,6x63m), a uključivala je terme na zapadnoj i jedan manji nimfej na istočnoj strani. Podužnom osom vila se pruža u smeru sever-jug.
Čitav severni trakt objekta bio je grejan ispod poda centralne prostorije. Vila je raskošno dekorisana o čemu svedoče stubovi, baze i kapiteli od mermera, različitih razmera, reljefi na kapitelima pilastara i parapetnim pločama, ostaci zidne obloge od raznobojnog, skupocenog mermera, freske i drugo. Dobro su sačuvani podovi u mozaiku koji su prekrivali čitav trem peristila (oko 450m2) i dvoranu za audijencije. Mozaici u tremu su geometrijski. Figuralni mozaici smešteni su na ulazu u dvoranu za audijencije. Središnji deo dvorane pokriven je širokim četvorougaonim poljem sa geometrijskim šarama živih boja.
• A – ulaz i vilu
• B – prostrani trem peristila širine tri metra, oivičava unutrašnje dvorište (62,2h35,4m) nizom stubova od belog mermera
• C – prostorije podjednakih razmera
• D – prostorija dužine 18,6 i širine 11,6 metara
• E – naglašen podijum uzdignut tri stepenika
• F – prostorije
Nimfej unutar vile
• G – istočno od dvorane za audijencije smešten je manji nimfej čije veze sa okolinim prostorijama zasada ostaju nepoznate. Centrani deo ove građevine čini šestougaonik (stranica 3-3,2m) u čijem je centru fontana, takođe rađena u obliku šestougaonika. Olovna cev čiji je izvod vidljiv u središtu fontane snabdevala je vodom ovaj prostor. Oko šestougaonika nižu se manje prostorije čiju jednu stranu čini poligon šestougaonika. Pod u Nimfeju pokriven je mozaikom. Širi spoljni okvir centralnog šestougaonika ispunjavaju stilizovani cvetovi lotosa naizmenično okrenuti, a sa unutrašnje strane naglašeni trostrukom bordurom. Bočne prostorije oko šestougaonika takođe su ukrašene mozaikom.
Terme – kupatilo
Terme – kupatilo, smešteno je severozapadno od vile sa peristilom i verovatno je bilo povezano sa njom. Ulaz u kupatilo je sa južne strane. Medijanske terme služile su vlasnicima vile koji su do njih dolazili direktno iz svojih odaja.
Hodnik je dekorisan podnim mozaikom istog kvaliteta kao u peristilu. Vestibul i apoditerijum su popločani opekom, a središnja prostorija bila je popločana belom opekom, a delom mozaikom od krupnijih pločica bele boje.
• 1,2 – ulaz u kupatilo
• 3 – svlačionica
• 4 – prostorija za vežbanje
• 5 – tople kade
• 5a – prostorija za znojenje
• 6 – hladno kupatilo
• 7,8 – prostorije koje nisu grejane
• 9 – ložište
Vodotoranj
Vodotoranj je objekat kojim se završavao svaki rimski akvadukt. Odavde se voda razvodila u česme i fontane, bazene, terme, a možda i u kanale za navodnjavanje. Podužnom osom orijentisan je u smeru sever-jug. Visinska razlika između mesta na kome je postavljen vodotoranj i ravnice u kojoj su razmešteni Medijanski objekti iznosi 10m.
A – bazeni
B – kula vodotornja
C – gravitacioni kanal
E – glavni kanal
F – revizioni kanal
G – odvodni kanal
Žitnica
Žitnica je smeštena zapadno od vile na udaljenosti od oko 150m. U pitanju je prostrana građevina pravougaone osnove (91h27m), podužnom osom orijentisana u smeru istok-zapad. Uz zapadni zid objekta nalaze se bazeni duboki 1,40m koji su služili za skladištenje tekućine (ulja i vina).
A – prostor žitnice
B – ulaz u žitnicu
C, C1 – izdvojene prostorije
D – izdvojeni trakt
E – kameni prag sa dovratnicima od opeke širine 2,5m
Arhitektonski ostaci luksuznih građevina i poljoprivrednih objekata na Medijani, nalaze se, kako je već rečeno, vrlo plitko ispod današnjih oranica, tako da se prilikom dubljeg oranja u proleće i jesen izoravaju gornji delovi sačuvanih zidova, a ne retkoi komadi mozaičnih podova, mermerne statue i drugi arheološki materijal (delom sakupljen i izložen u Muzeju na Medijani). Srećnim okolnostima ipak treba zahvaliti što naselje nije u većoj meri uništeno. Pre svega, na ovom terenu nije bilo intenzivnijeg naseljavanja u srednjem veku i kasnije u moderno doba, pa su ruševine Medijane ostale pošteđene naknadnih preziđivanja, adaptacija, vađenja i raznošenja kako je to slučaj sa ostacima Naisa.
ODLOMAK IZ KNJIGE
“Zemlja najlepše patnje”
Milan Novaković
Dragi čitaoci, ako želite da budete u toku i saznate prvi najnovije vesti iz Niša, preuzmite aplikaciju Niške Vesti za Android ili iPhone.
